Uitdagings in Suid Afrika se Landbousektor

Vriende, dankie vir die geleentheid om saam met julle te kuier vannaand. En dankie vir die geleentheid om oor landbou en landbou uitdagings met julle te kan gesels. Nie net is landbou naby aan my eie hart nie, maar ek dink ook dit is 'n aspek van Suid Afrika wat al groter en rigting-gewende rol in ons land se toekoms gaan speel.

En dan wil ek ook vir Henk van Zyl geluk wens met sy toekenning as Suid Afrika se Aartappel Boer van die Jaar. Dit is ongelooflik lekker om te sien hoe landboutoekennings na die Wes-Kaap stroom:

• Beste Bemagtigings Projek in Suid Afrika vir 2011 is Agri Dwala by Bredasdorp.
• Beste Jaarverslag vir 'n staatsdepartement in Suid Afrika kom in 2011 na die Wes-Kaapse Departement van Landbou. Dit beteken belastingbetalers se geld word voor verantwoording gedoen.
• Skoon Ouditverslag toekenning kom na twee Wes-Kaap Departemente, een daarvan is Landbou.
• Die Wes-Kaap Departement van Landbou word deur 'n internasionale navorsingsliggaam aangewys as Die Beste Navorsings Departement in Suid Afrika.
• Die Wes-Kaap sakeleier van die Jaar in 2011 is die Du Toit Groep, wat net bevestig dat landbouers in die Wes-Kaap steeds aansien geniet, plaaslik en internasionaal.

Wat is die Uitdagings vir Landbou in Suid Afrika?

Ek dink mens kan landbou uitdagings, vandag, in Suid Afrika, in drie hoof katogorieë opdeel: Ekonomiese uitdagings; klimaat en omgewings uitdagings, en politieke uitdagings. Onderliggend aan al drie uitdagings is die kern rede waarom landbou bestaan, en dit is vir die eenvoudige maar belangrike funksie om kos te produseer. Voedselsekerheid vir 'n wêreld bevolking wat groei en waarvan die behoeftes verander soos ekonomiese realiteite verander.

Ekonomiese Uitdagings

Vriende, die van u wat boer ken almal die moderne realiteit van landbou. Die kosteknyptang forseer ons om meer produktief te raak met elke seisoen wat verby gaan. Ons moet eenvoudig aanpas en verbeter want anders raak jy agter. Die direkte impak kan gesien word in die tendens dat plase groter raak en boere minder word.

Dit is 'n realiteit wat u as aartappelboere reeds baie goed ken en verstaan. Daarom het Henk ook tydens sy onderhoud met die kompitisie gesê hy wil sy tonne per hektaar verhoog. Dit is wat ons almal moet doen, ongeag waarmee ons boer.

Volgens die The South African Agricultural Baseline (BFAB) dinkskrum, wat vooruitskouings vir landbougewasse in Suid Afrika maak, sal daar teen 2020 ongeveer 55 000 hektaar aartappels onder produksie wees in Suid Afrika. Hoër opbrengste sal die dryfveer wees om in 'n stygende vraag te voorsien.

Aartappel pryse het die afgelope dekade gedaal, maar volgens BEFAB sal dit konstant bly oor die volgende 10 jaar, en die rede hiervoor is dat verbruikers se koopkrag verbeter het. Daar word voorspel dat per kapita verbruik met 20% sal styg oor die volgende 10 jaar. Dit beteken dat daar teen 2020 ongeveer 2.5 miljoen ton aartappels plaaslik bemark sal word. (Geproduseer op 55 000 hektaar: 45 ton per hektaar).

As hierdie syfers vir u skrikwekkend of onmoontlik klink, wel, dan weet u waar die uitdaging vir u persoonlik gaan lê in die dekade wat kom.

Volgens BFAB behoort ons 'n net uitvoerder van aartappels te bly, ondanks die gevare van verwerkte en waardetoegevoegde ingevoerde produkte. Daar word voorsien dat ons in die volgende dekade ongeveer 40 000 ton verwerkte produte per jaar sal invoer, en ongeveer 140 000 ton per jaar aartappels sal uitvoer.

Vriende, kom ons praat oor uitvoere:
Wanneer ek na die wynbedryf kyk, is ek baie bekommered. Die bedryf se tradisionele markte kry ongelooflik swaar ekonomies op die oomblik, en dit affekteer wynuitvoere direk. Waar die bedryf homself internasionaal probeer vestig as 'n kwaliteit verskaffer, word produsente tans gedruk om meer en meer wyn weer in grootmaat te verskeep om oorsee gebottel te word. Dit ontneem die plaaslike industrie kosbare waardetoevoegings geleenthede.

Daar is egter ook opwindende nuwe geleenthede vir wyn produsente wat bereid is om aan te pas. Ek was verlede jaar China toe met 20 wynprodusente om daar aan 'n wynskou deel te neem. Dit was op uitnodiging van die Chinese Goewerneur van Chandong Provinsie, met wie die Wes-Kaap 'n samewerkings ooreenkoms het. Nuwe besigheid het reeds hieruit ontwikkel.

Maar produsente moet oopkop wees. As die Chinese diamante en leeus op die etiket wil sien, moet jy nie vashak by 'n Kaaps-Hollandse plaasopstal en druiwe trosse nie.

Afrika is ook 'n nuwe opwindende mark vir ons wynindustrie, en ons het reeds 'n suksesvolle besoek gebring aan Nigerie verlede jaar. Die voordeel van Afrika is dat ons waardetoegevoegde produkte kan uitvoer, anders as Europese Markte wat dit self wil doen.

Aartappelboere in Suid Afrika voer reeds uit na Afrika. Is daar geleenthede vir waadetoevoeging wat nog ontgin kan word?

Omgewings en Klimaats Uitdagings

Water. Ek dink nie 'n mens kan oor aartappels in die Sandveld praat sonder om oor water ook te praat nie. Die internasionale handelsreus, Sainsbury's het onlangs 'n "2020 Sustainability" plan bekend gemaak, en daar is baie te leer hieruit vir ons landbouers. Hulle wil byvoorbeeld teen 2020 hul verkope van ligter alkohol wyn verdubbel. Hoe gaan ons swaar rooiwyne in die toekoms deur verbruikers ervaar word?

Vir aartappelprodusente is daar ook iets om aan te dink uit hierdie Sainsbury dokument: Hulle gaan deur 'n program van "water stewardship" toesien dat alle produte wat uit water sensitiewe areas kom, volgens volhoubare beginsels geproduseer word teen 2020. Hierdie is 'n voorbeeld van 'n tendens wat al hoe meer druk in die toekoms op produksie in die Sandveld gaan plaas.

Waterverbruik in landbou is reeds onder druk, en dit gaan nie makliker raak soos klimaatsverandering en verstedeliking druk op waterbronne verhoog nie. Landbou sal eenvoudig beter met die beskikbare water moet werk. Daarom wil ek die Sandveld boere bedank vir jul samewerking met my en Minister Bredell se onderskeie departemente. Van ons kant af, werk ons as 'n span en nie meer in kompartemente nie, so omgewingskwessies en landboukwessies behoort al hoe meer geïntegreerd benader te word vanaf die Wes-Kaapse Regering.

Navorsing is die sleutel tot landbou se sukses binne die konteks van die natuur. Ons benodig nuwe kultivars wat geskik is vir 'n veranderende klimaat. Ons benodig nuwe verbouiingstegnieke wat 'n kleiner voetspoor op die natuur laat.

Politieke Uitdagings

Vriende, en dan is daar natuurlik die politieke aspek van landbou en grondhervorming wat baie van u onrustig mag maak op die oomblik. Ek is ook onrustig wanneer ek kyk wat in Suid Afrika aan die gang is. In sommige industrieë gaan dit ongelooflik swaar, en doodeenvoudig omdat die Staat nie sy werk doen nie.

Ons moet nooit landbou se politieke rol geringskat nie. Suid Afrika het tans nog die vermoë om bekostigbare voedsel wat voedsaam en veilig is aan ons mense te verskaf. Maar Suid Afrika is besig om te verstedelik. Stedelinge verbou nie kos nie. Al verstedelik ons bevolking, bly armoede en werkloosheid kern probleme, en daarom is prysstygings in voedsel so 'n potensiële kruitvat in ons land se politiek. Suid Afrika het nog nooit voedselonluste ervaar nie. Ek dink nie ons Regering sal weet hoe om dit te hanteer nie, en moet dit liefs ten alle koste vermy.

Ek dink nie die landbousektor word doeltreffend deur die Nasionale regering ondersteun nie:
Ons hoef nie tans met 'n rooivleis uitvoerverbod te sit as gevolg van Bek-en Klouseer nie.
Ons volstruisindustri-euml kry ongelooflik swaar.
Grondhervorming hoef nie so te sloer nie.
Ons moet meer navorsing doen (Onthou dat u teen 2020 45 ton per hektaar moet oes).
Ons moet in infrastrukteer belê wat ons voedsel effektief kan vervoer.

My persoonlike frustrasie met bogenoemde uitdagings is dat wanneer ek na die lys van erkennings en toekennings kyk waarmee ek begin het, dan is die nodige talent tog beskikbaar in Suid Afrika om die uitdagings mee aan te pak?

En hierdie lyk vir my dan na die grootste uitdaging vir landbou in Suid Afrika op die oomblik: Hoe bied ons hulp aan en hoe word hulp aanvaar?