Department of Agriculture Budget Speech 2012

Speaker,
Premier,
Members of the Consular Core,
Ministers,
Members of the House,
Industry representatives,
Prestige Farm Worker Forum,
Members of the media and friends of agriculture,

Thank you for the opportunity to present to you the Western Cape 2012/2013 budget for Agriculture and Rural Development.

Speaker, the Western Cape Government is guided by the belief that growth is the driving force behind development. This government believes that the social curse of poverty and unemployment can only be solved through the creation of opportunities. The people of the Western Cape must take responsibility for recognising and building on these opportunities.

Speaker, vir elke R1 miljoen se direkte investering in die landbousektor word 11 werksgeleenthede geskep. Die tweede grootste werkskepper op die ranglys is die groot-en kleinhandelsektor. Hier word slegs 3 werksgeleenthede per R1 miljoen geskep. Indien die Wes-Kaapse landbousektor 5% meer kan uitvoer, word 23 000 werksgeleenthede in ons ekonomie geskep. Hierdie syfers onderskraag die noodsaaklike rol van landbou in ons doelwit van groei gedrewe ontwikkeling.

En Speaker, laat my dan toe om spesiaal vir Jacky Goliath vandag te verwelkom. Jacky is nie net onlangs as die Wes-Kaapse Kommersiële Vroueboer van die Jaar aangewys nie, maar verlede Vrydag is sy ook aangewys as die Suid Afrikaanse Kommersiële Vroueboer van die jaar. Jacky het in 2001 met 'n 1000 plantjies in haar agterplaas met 'n kwekery begin. Vandag hanteer De Fyne Kwekery meer as 600 000 plante per jaar en tel Woolworths onder haar kliente. Sy is 'n ongelooflike voorbeeld van wat mense kan vermag wanneer hulle geleenthede aangryp. Jackie help ons om die Provinsie se ekonomie te groei. Veels geluk; baie dankie, en baie welkom Jacky.

The Western Cape Government is pioneering a new approach in engaging its citizens. We are saying: "Let's do it better together". This approach places equal importance on government's responsibility to deliver services as it places on citizens' responsibility in accessing these very same services.

Speaker, in order to facilitate development through growth, it is important to understand the different roles of the private sector and government: government can create the enabling environment for the private sector to prosper. The private sector creates jobs and economic growth. The Western Cape Government understands the complexities involved in creating this enabling environment.

It is for this reason that 12 Strategic Objectives were designed in order to create the enabling environment for development. These Strategic Objectives do not recognise departmental boundaries, and work groups are often put together across various departments and programmes.

Speaker, it is against this background of "development through growth" and "better together" that the Department of Agriculture has to deliver on the Provincial Strategic Objective 11: Increasing Opportunities for Growth and Development in Rural Areas. In order to achieve these goals, five work groups have been created.

Speaker, hierdie werkgroepe is saamgestel uit verskillende staatsdepartemente; landbou- en kommoditeits organisasies en tersiêre instellings. Die werkgroepe is 'n voorbeeld van "beter tesame", aangesien dit die kundigheid van alle rolspelers inspan om te fokus op die beste oplossings vir spesifieke uitdagings te vind.

Speaker, elke lid in die huis het 'n ui en 'n drie-talige landbouwoordeboek voor hom of haar. Die ui is 'n simbool van die kompleksiteit en veelvlakkigheid van die Wes Kaapse landbousektor. Elkeen van u wat vandag hier is, verteenwoordig 'n laag van hierdie groter landbou-ui.

Whether you are on the outside or closer to the core is not important. What is important is to recognise the fact that each layer is crucial for the overall health (and presentation) of the onion. I will come back to the dictionary later in my speech.

And allow me to welcome Nobantu Gwabeni from the Masiphile Peace Project in Khayelitsha, who produced these onions. This group won the 2011 Subsistence Farming category in the Western Cape Female Entrepreneur competition.

I will visit the group in April, and we will have a working lunch at their garden in Khayelitsha. I will bring the meat, and together with their vegetables, we will cook a meal and discuss issues of food security and the challenges of producing food within an urban setting.

Die Begroting

Die Wes-Kaapse Departement ontvang R560 miljoen vir die 2012/2013 boekjaar. Met die oog op die Provinsiale Strategiese Doelwit 11, gaan ons geleenthede skep vir ekonomiese groei en ontwikkeling op ons platteland. Die vyf werkgroepe is dan ook ons vyf preoriteite. Hulle is: Produksie toename, mark toegang, navorsing en tegnologie, landelike ontwikkeling en voorligtingsdienste. Hierdie prioriteite span oor die grense van verskillende departemente in ons regering.

1. Verhoogde Landbou Produksie
My departement beoog om ons provinsie se landbou produksie met 10% te verhoog oor die volgende tien jaar. Hierdie is 'n baie ambisieuse teiken, aangesien dit teen die agtergrond van suksesvolle transformasie en beter voogdyskap van die natuurlike omgewing gedoen moet word.

Speaker, ons moet dus meer nuwe boere vestig; oplei, en ondersteun. Ons moet met minder water en minder insetkostes produseer. Maar ons moet ook meer produseer.

I have committed the Western Cape to a 60% land reform success rate regarding the establishment of new farmers. Our Farmer Support and Development Programme will roll out R142 million in the form of conditional grants towards this end. I want to encourage our new farmers to work together with our extension officers and the agricultural commodity groups to attain long-term sustainability.

The Western Cape is pioneering an approach to land reform which makes the private sector an integral partner. Through the various commodity organisations, projects and people are identified and supported.

Hortgro, the fruit industry body, in partnership with the Western Cape Department of Agriculture, is in the process of establishing 600 hectares of fruit trees for various empowerment projects. This year will see developments reaching 500 hectares, creating 570 permanent and 545 temporary job opportunities.

Speaker, die kommoditeitsbenadering lewer resultate. Die vrugte industrie was die voorlopers om saam met regering te werk ten opsigte van bemagtiging. Hierdie samewerking het nou die basis geword waarop ons ook saam met verskeie ander kommoditeitsgroepe werk. Vanjaar word die volgende kommoditeite ondersteun en befonds vir bemagtigingsprojekte:

• Suiwel: Melk Produsente Organisasie: R10.5 miljoen.
• Diere produksie, wat insluit varswatervis, grootvee, varke, volstruise en pluimvee: R23.8 miljoen.
• Skaap en wol: Nasionale Wolkwekers Vereniging: R4.5 miljoen.
• Graan: Graan Suid Afrika: R6.5 miljoen.
• Groente: Aartappels Suid Afrika: R11 miljoen.
• Wyn: VINPRO: R8.5 miljoen.
• Tafeldruiwe: SATI: R9.5 miljoen.

What is successful land reform? My department has developed five criteria to monitor the progress made by land reform projects and beneficiaries who the department supported over the years. I can announce that based on preliminary results of the 202 land reform projects in the Western Cape:

• 74% has access to markets.
• 78% has sound financial management and record keeping systems.
• 50% are reinvesting in their farming enterprises.
• 76% are implementing their business plans.
• 50% are SARS compliant.
• 38% are Labour law compliant.

Speaker: Dat daar in sommige aspekte nog baie werk gedoen moet word is nie te betwyfel nie. Ek het 'n doelwit gestel dat 60% van al ons bemagtigingsprojekte suksesvol moet wees, en ek is vol vertroue dat ons dit gaan bereik binne die volgende vyf jaar. Hierdie syfers is egter reeds baie beter as die nasionale sukses persentasie van slegs 10%. Speaker, ek is oortuig daarvan dat ons sukses grotendeels gekoppel kan word aan die goeie samewerking met die industrie rolspelers.

Die Wes-Kaapse Regering bied vanjaar 'n drie jaarlikse Landbou Beraad aan. Alle landbou rolspelers behoort hierdie geleentheid aan te gryp om die toekomstige uitdagings en vooruitsigte van die landbousektor te bespreek en te bepaal. Ons benodig strategieë wat sal verseker landbou bly 'n groei sektor in ons ekonomie.

Speaker: Increased production cannot ignore the role small food gardens play within our urban context. The work of small farmers, such as the Masiphile Peace Project, is important, and contributes to our provincial food security on a household level.

We have allocated R11 million towards food security projects. We will establish 70 community gardens in 2012/2013 and 864 household gardens this year through our suitcase programme. We will also rehabilitate 58 existing gardens.

2. Mark Toegang
Speaker: Meer produksie benodig meer afsetpunte. Die Departement van Landbou het 'n mark toegang program binne die Landbou Ekonomiese Dienste Program, wat vanjaar 'n begroting van R15 miljoen ontvang. Die mark toegang program rus op twee pilare:

• Ondersteuning aan nuwe boere om toegang tot tradisionele en nuwe markte te verkry.
• Ondersteuning aan kommersiële boere om nuwe markte te ontwikkel. Ons tradisionele Europese markte toon nie meer dieselfde groei potensiaal as byvoorbeeld die Ooste of Afrika nie, en ons ondersteun produsente om saam met die wêreld aan te pas.

Gedurende die afgelope finansiële jaar het 39 kleinboere aan ons mark toegang program deel geneem. Produksie kwaliteit en produksie volume gee die deurslag om aan die program deel te neem, aangesien dit die twee kritieke faktore vir voornemende oorsese kopers is.

Ses Swart Ekonomiese Bbemagtigings (SEB) wyn firmas het wyn uitgestal in Nigerie. Nog ses SEB vrugte boere het na Holland gereis en wel besigheid gedoen. 22 wyn besighede, waaronder ses SEB, het aan die Yantai Internasionale Wynskou deelgeneem. Dit is gedeeltelik moontlik gemaak deur 'n uitnodiging van Shandong Provinsie se Goewerneur, met wie die Wes-Kaap 'n verhouding het as gevolg van ons lidmaatskap aan die Regional Leader's Summit.

Speaker, en dan verwelkom ek graag vir Lionel Martin. Lionel is een van ons suksesvolle nuwe boere wat aan die Marktoegang Program deelneem. Hy het onlangs 1 176 kartonne vrugte, ter waarde van R122 000, na die VK supermarkgroep, ASDA, uitgevoer. Lionel het ook 'n onderneming van nog drie vraghouers, of 14 112 kartonne, vanaf ASDA ontvang vir hierdie jaar.

Nog 'n voorbeeld van suksesvolle mark toegang is Alec Abraham van Siyazama Boerdery. Alec het onlangs twee vraghouers, of 7200 kartonne, druiwe uitgevoer na China, ter waarde van R504 000. Alec is tans in Rusland met 'n bemarkingstoer.

Speaker, these success stories are made possible when government works together with industry role players. I want to thank our partners in this regard. They include: the Fresh Produce Exporters Forum and the National Agricultural Marketing Council on the Market Access Programme.

Speaker, this year we will continue to assist our producers with market access. An amount to the tune of R2 million has been allocated for this purpose benefitting ten producers.

Speaker, Landbou uitvoere is 'n belangrike komponent van die Wes-Kaapse ekonomie. Ongeveer 37% van alle uitvoere vanuit die Wes-Kaap is landbouprodukte. Ons voer 60% van al ons rooibostee uit. Ons voer 60% van alle vrugte uit. Ons voer 50% van al ons wyn uit. Ons het tot onlangs 90% van alle volstruisvleis uitgevoer.

Speaker: Maar dit is ook so dat die internasionale markte vir landbouprodukte ongelooflik kompeterend is. Die Wes-Kaapse landbou uitvoerprofiel is 'n aanduiding van hoe goed ons boere werklik is, maar ons kan vir geen oomblik gerus raak nie. Die uitvoer omgewing verander vinnig, veral met ons uitvoer markte wat gereeld die reëls verander. Gevolglik is dit ook een van my departement se doelwitte om ons uitvoerprofiel vir die volgende vyf jaar ten minste te handhaaf.

Speaker, maar wanneer iets soos die afgelope jaar se Voël Griep uitbraak ons tref, wat 'n verbod op alle volstruisvleis uitvoere plaas, dan word die uitdagings ten opsigte van landbou uitvoere weereens duidelik. Die net effek van hierdie uitbraak is dat die volstruis bedryf (en indirek die Provinsie) ten minste R1.2 miljard verloor, om nie eens oor die werksverliese te praat nie. Dit is ook dan dat die ongelooflike belangrike werk van ons veeartse uitgelig word.

Ons veeartse speel 'n kritieke rol om die regulatoriese raamwerk in plek te hou waaraan diereproduksie gemeet word. Hul werk is grootendeels ongesiens in die breë publiek; totdat daar 'n siekte uitbreek. Dit is ons veeartse wat honde en katte in ons informele nedersettings inent om siektes soos hondsdolheid te voorkom. Dit is ons veeartse wat die buffersones in stand hou om Kaapstad se Afrika Perdesiekte vrye status te beskerm.

Ons veeartse was die afgelope jaar betrokke by die vernietiging van meer as 40 000 volstruise, en die uitbetaling van meer as R50 miljoen se kompensasie aan volstruisboere. Ek moet ook dan die nasionale Minister van Landbou, Bosbou en Visserye en haar departement bedank vir die fondse wat sy bewillig het.

Speaker: Kom ons gee ook erkenning aan die mense, wat veeartse geword het as gevolg van hul liefde vir diere, wat hierdie hartseer proses moes bestuur. Ons veeartsenykunde begroting vir die 2012/2013 jaar beloop R50 miljoen.

3. Navorsing en Tegnologie
Speaker, navorsing en tegnologie ontwikkeling is noodsaaklik vir veral vier redes:

• Ons boere moet kompeterend bly in die wêreld uitvoer markte.
• Ons moet meer voedsel produseer.
• Ons moet voedsel goedkoper produseer.
• Ons moet aanpas by 'n veranderende klimaat.

Our approach to these challenges will be twofold:

Firstly, we will increase the research capacity of the department in its existing disciplines and build capacity in new areas of research. Our research budget allocation for this financial year is R88 million.

The programme will appoint one specialist scientist, three scientists, one facility manager, two research technicians and also an information developer at a budgeted cost of R10 million. This allocation also allows us to increase the operational budget to three research institutes and seven research farms.

Tweedens. Die Wes-Kaapse Departement van Landbou het die leiding geneem met die stigting van die Wes-Kaapse Landbou Navorsings Forum. Die forum sal navorsing tussen die verskillende roslpelers koördineer en beter hulpbron allokasie binne die navorsingsgemeenskap bevorder.

Research should not happen in a vacuum, it should not be hobby-horse research, but it should be anchored in the needs of farmers and industry. Such an example is the ostrich research programme.

We are spending R7.8 million on ostrich research in this financial year. This includes 17 different projects. Ten research projects will be focusing on production. Seven projects will be dedicated to improved nutrition and new ostrich products.

Speaker, the natural environment and our biodiversity is fundamental to a successful agricultural sector. South Africa is a water-scarce country. Agriculture is one of the major water users in our economy. We need to produce more crops with less water. We are therefore expanding our work on a real-time web application project to other crops than the current grapes and potatoes at a cost of R4 million.

This will assist our farmers to optimally plan irrigation schedules and water usage. This project is one of the most innovative projects undertaken by the Sustainable Resource Management programme, which receives a budget of R50 million for this year.

Land-Care as deel van bogenoemde program met 'n begroting van R32 miljoen, speel 'n belangrike rol in ons pogings om waterbewustheid onder 'n wyer gehoor te verskerp. Dit word gedoen deur middel van armoede verligting en infrastruktuur projekte. Ons ontvang vanjaar R7.7 miljoen in hierdie verband, asook 'n addisionele R4 miljoen, spesifiek geoormerk vir werkskeppings projekte.

Gedurende die 2012/2013 finansiële jaar word daar beplan om 40 000 man-dae se werk te skep deur projekte wat daarop ingestel is om die natuurlike hulpbronne van die provinsie te bewaar en die volhoubare benutting daarvan te verseker. Die projekte sluit ook in die bewusmaking van omgewingsbewaring en die voordele daarvan onder ons skoolgaande jeug, meestal van agtergeblewende gemeenskappe. Daar word beplan om 8 000 leerders in laerskole te bereik.

4. Landelike Ontwikkeling
Speaker: Ons woon in 'n tyd wat gekenmerk word deur verstedeliking. Ons stedelike infrastruktuur word onder druk geplaas, soos mense hierheen stroom opsoek na geleenthede. Landelike ontwikkeling is ons poging om plattelandse gemeenskappe te ondersteun sodat die geleenthede ook daar vir ontwikkeling geskep kan word.

Speaker, sedert hierdie taak aan my opgedra is in 2009, het ons ongelooflike vordering gemaak. Met slegs 'n twee-persoon span en 'n begroting van slegs R2.5 miljoen vir die afgelope jaar, kan ons oor die vordering verslag doen:

Ons het reeds 15 nodes vir landelike ontwikkeling geïdentifiseer, en 221 projekte in ses munisipaliteite het reeds 1 301 werksgeleenthede geskep. Daar is ook opleiding aan 1 453 mense verskaf. Beleggings vanaf Nasionale en Provinsiale departemente, asook distriksmunisipaliteite beloop reeds R265 miljoen in hierdie ses munisipaliteite. Hierdie beleggingsstrome is moontlik gemaak deur goeie koördinasie tussen die verskillende vlakke van regering.

Speaker, die grootste werk wat ons in die landelike ontwikkelings nodes doen, is om die omgewing te skep waar privaat beleggers graag hul geld sal wil belê. Ek rig dus vandag 'n uitnodiging aan die sakegemeenskap om te kom kyk na dit wat tans in ons landelike ontwikkelingsnodes gebeur. Ons werk hard om die omgewing op ons platteland te skep waarbinne u kan sake doen. Ons Landelike Ontwikkeling Program ontvang vanjaar R4.1 miljoen, wat ook voorsiening maak vir twee addisionele persone.

5. Extension
Extension is our last work group. We are in the process of revitalising our extension programme. Extension officers are often the only interface producers have with our Department, and the quality of their advice can make the difference between success and failure.

Veldwerkers is van kritieke belang indien ons produksie met 10% wil laat styg, en ook indien ons 'n slaagsyfer van 60% vir bemagtigingsprojekte wil behaal.

Ons het tans 93 veldwerkers, en stel vanjaar nog vyf aan. Ons veldwerkers word opgeskerp met deurlopende opleiding, wat ook studiebeurse insluit. Hulle word met die nuutste tegnologie, soos smart penne, toegerus om 'n beter kwaliteit diens te kan verrig. Ons begroot vanjaar R22 miljoen aan die opskerping van veldwerkers.

6. Skills and People
Speaker, we can develop the best plans in the world, but without actual skilled and dedicated people it will remain just that: plans on paper. We need people to drive our plans. It is therefore of critical importance to have a Human Capital Development Strategy in place.

Ons het sekere skaars vaardighede geïndentifiseer, onder andere landbou ingenieurs, veeartse en landbou ekonome. Hierdie vaardighede en talent word deur middel van 'n beursprogram ontgin en ontwikkel tot voordeel van die algehele landbousektor. Ons begroot vanjaar R2.2 miljoen in hierdie verband.

Speaker, Elsenburg Kollege is landwyd bekend en 'n geliefde instelling van ons landbousektor. Dit is waar ons landbouers en landbouleiers vir die toekoms opgelei word. Welkom aan die SR wat ook vandag hier teenwoordig is. Daar het vanjaar 147 eerstejaar studente ingeskryf, wat onderskeidelik 'n Diploma, Graad of praktiese kort kurses opleiding sal ontvang. Die Kollege het ook 'n beursprogram, en 97 studente word ondersteun met beurse ter waarde van R2 miljoen. Dankie aan al die privaatsektor organisasies vir hulle bydraes tot hierdie beursprogram.

Speaker, die uiters suksesvolle Wes-Kaap-Burgonie wyn uitruilprogram word vanjaar voortgesit, en 'n soortgelyke geleentheid van samewerking word tans ondersoek met Bo-Oostenryk. Ons begroting vir die Kaapse Instituut vir Landbou Opleiding beloop vanjaar R46 miljoen.

Speaker, die Wes-Kaap bly steeds die enigste provinsie wat 'n doelgerigte plaaswerker ontwikkelings program het. Ons weet dat plaaswerkers belangrike rolspelers in die landbou waardeketting is. Dit maak nie sin om te belê in Navorsing en Tegnologie indien die hande wat dit moet implimenteer nie ook opgelei word nie.

Dit is ons plaaswerkers se hande wat die verskil maak oor hoe 'n Wes-Kaapse appel oorsee op die winkelrak vertoon. Ons begroot vanjaar R12 miljoen vir die Plaaswerker Ontwikkelingsprogram. Dit sluit ook ons Plaaswerker Kompitisie in. Ons verwag vanjaar meer as 1 000 inskrywings vanuit 15 streke. Die wenner sal weereens lid word van die Prestige Plaaswerker Forum, wat direk met my oor plaaswerker aangeleenthede vergader.

Graag verwelkom ek ook vandag vir Rentie Titus hier by ons. Rentie is 'n vorige finalis van die Plaaswerker kompitisie. Rentie het intussen 'n administratiewe pos by die Landbou Departement losgeslaan. Rentie werk saam met Jackie Jordaan op ons Langgewens Proefplaas. Baie welkom en baie geluk en sterkte met jou loopbaan.

Speaker, terug na die ui, en iets oor die woordeboek:

Die staat, landbou organisasies, kommersiële boere, nuwe boere, klein boere, bestaansboere is almal 'n laag van die landbou ui. Ons lê styf teenaan mekaar. Dit is ook 'n feit dat `n ui net kan groei terwyl al die verskillende lae bymekaar bly. Ons moet almal saamwerk ter wille van die groter prentjie van 'n beter en groter ui. Die groter prentjie van landbou is om ons land se mense van voedsel te voorsien wat gesond en bekostigbaar is. Ons kan 'n surplus produseer wat uitgevoer kan word. Landbou skep werksgeleenthede. Werksgeleenthede wat mense toelaat om sinvolle en menswaardige lewens te leef. Landbou is nie die plek vir goedkoop politiek nie.

Speaker: Die Drietalige Landbou woordeboek. In die Wes-Kaap erken ons amptelik Engels, Afrikaans en IsiXhosha as ons hooftale. Ons provinsie se mense kan nog baie doen om mekaar beter te verstaan. Daar is geen duideliker manier om hierdie behoefte te kommunikeer as om iemand anders se taal te leer praat nie. Byvoorbeeld:

• Uie, amatswele, onions.
• Koei, inkomo, cow.
• Aartappels, amatapile, potatoes.

Al my voorligtingsamptenare het so 'n woordeboek gekry, en ek verwag dat hulle dit saam met hulle sal dra. Of dit nou in die Namakwaland, met sy eiesoortige Afrikaans is, of in die Suid Kaap waar baie mense se eerste taal isiXhosa is.

Better together comes together in this dictionary - my staff, English, Afrikaans and isiXhosa speakers, developed this dictionary based on our need to communicate with each other and our clients.

• Speaker ek sluit af: Die Wes-Kaapse Departement van Landbou het die afgelope tyd ongelooflik goed presteer. Die departement is met verskeie toekennings beloon:
• Beste Jaarverslag vir 'n staatsdepartement in Suid Afrika.
• Toekenning vir skoon oudit verslag in 2011/2012.
• Beste lanboubemagtigingsprojek in Suid Afrika, Agri Dwala, in die Wes-Kaap.

Speaker, ek wil dus baie dankie sê vir die besonderse span, onder leiding van my HOD, Joyene Isaacs, by die Departement van Landbou. Dankie vir die manier waarop julle ons personeel motiveer, en hoe julle met die regte voorbeeld voor loop.

Dankie ook aan die personeel van my eie kantoor, onder die leiding van Jannie Roos. Dankie ook vir jul ondersteuning en harde werk.

Dankie ook aan Mike Walters en die lede van die Staande Kommitee vir julle belangstelling en die oorsig rol wat julle speel.

Dit is egter so dat wanneer 'n mens die kruin van sukses beleef, die gevaar van afval net soveel groter is. Wees verseker dat ek saam met die Departement bereid is om die toekoms se uitdagings aan te pak. En dan wil ek ook vir my vrou, Christa, bedank wat saam met my probeer om `n positiewe verskil te maak. Dankie Christa, vir jou volgehoue ondersteuning.

Speaker dit is my wens vir landbou in die volgende jaar dat:

• Grondhervorming vinniger en meer suksesvol afgehandel kan word.
• Dat alle rolspelers as 'n span sal saamwerk om goeie en deurdagte besluite te neem.
• Dat landbou die erkenning sal kry wat dit toekom as rolspeler wat 'n impak op ons land se ekonomiese toekoms het.

En te slotte is dit my wens dat wanneer ons God seën Afrika sing, ons sal besef die hand op ons hart is ook die hand wat die werk moet verrig.